از کمبود به فراوانی؛ نگاهی به اعجاز کاشت مو

شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ما ایرانی‌ها، مردمی با موهای بی‌همتا بوده‌ایم و هنوز هم باوجود هجوم لشکر طاسی به دنیا، مردمان کم‌مویی محسوب نمی‌شویم. حتماً در داستان زال و رودابه خوانده‌اید، زمانی که زال برای دیدن رودابه به کاخ پادشاه کابل رفت، رودابه کمند موهایش را پایین انداخت تا زال به‌جای طناب از آن استفاده کند و به بام کاخ برود! این داستان اگرچه از تخیلات حکیم طوس، سرچشمه می‌گیرد؛ اما ریشه در حقیقتی دارد که شاعر به آن پروبال داده است و آن هم وضعیت ممتاز زیبایی ظاهری موهای ایرانیان در آن زمان است. در مقابل، طاسی و کم‌مویی نیز همراه همیشگی بشر بوده است و حتی در بین بعضی ملل مانند مصریان باستان، مد زیبایی محسوب می‌شد. البته در هیچ برهه‌ای از تاریخ، مردم از مو نداشتن استقبال نکرده‌اند و به دنبال راه‌هایی برای مقابله با آن بوده‌اند که کاشت مو، راهکار دنیای مدرن آن است. چه‌بسا اگر مصریان باستان به فنّاوری کاشت مو رسیده بودند، موهایشان را نمی‌تراشیدند.

ما هم در این مقاله با بهره‌گیری از منابع علمی این روش دنیای مدرن را بررسی می‌کنیم. یاد می‌گیریم که چه کسانی باید مو بکارند و اصلاً این روش چقدر مؤثر است و نکات مهم دیگری که بعد از خواندن این مقاله به آن‌ها پی خواهید برد. پس اگر شما هم از علاقه‌مندان به داشتن موهای جذابید و معتقدید که «مو در کنار چشم یکی از دو عامل زیبایی است» خواندن این مقاله را از دست ندهید.

ریزش مو، مقدمه کاشت مو

ریزش مو یک مسئله ناراحت‌کننده است که در زمانه ما بخش بزرگی از مردم آن را تجربه می‌کنند. طبق تحقیقات، ریزش مو بر روی موهای 85% مردان و 40% درصد زنان تأثیر می‌گذارد و با افزایش سن، هم برای مردان و هم زنان اتفاق می‌افتد. اگرچه علت‌های زیادی برای ریزش مو وجود دارد؛ اما بیشترین علت مربوط به سندرم آلوپسی آندروژنیک (androgenic alopecia) یا طاسی موی مردانه (AGA) است. این سندرم، واکنشی است که بدن به تغییرات هورمونی می‌دهد؛ پس وقتی با افزایش سن هورمون‌های شما تغییر می‌کنند،‌ یکی از پاسخ‌های بدن این است که موهای شما را می‌ریزاند.

روش‌های غیرجراحی زیادی وجود دارند که ممکن است پیشرفت آلوپسی آندروژنیک را متوقف کند و حتی باعث رویش موهای جدید شوند (مانند درمان با نور لیزر سطح پایین، پلاسمای غنی از پلاکت و…)؛ اما پیشرفت‌ها اخیر پزشکی در ترمیم مو، کاشت مو را به روشی مؤثر و قابل‌اعتماد برای درمان ریزش موی افراد تبدیل کرده است تا ظاهری جوان‌تر و طبیعی‌تر به دست بیاورند.

مو چطور کاشته می‌شود؟

درحال‌حاضر برای کاشت مو سه روش با نام‌های اختصاری FUT ،FUE و DHI وجود دارد. اساس همه این روش‌ها بدین‌صورت است که اگر موها را درخت درنظر بگیریم و پزشک را کشاورز و پوست سر شما را مزرعه، کشاورز شاخه‌هایی از درختان را به سایر نقاط زمین که درختی ندارد، پیوند می‌زند؛ یعنی نه از جایی نهال می‌خرد و نه بذری می‌کارد، بلکه از درختان موجود برای ایجاد درختان جدید استفاده می‌کند. به‌طورکلی، اینجا هم همین اتفاق می‌افتد و پزشک از موهای خود شما (هر جا که مویی پیدا شود) برمی‌دارد و در جاهایی که کمتر است، می‌کارد.

در ادامه این بخش از مقاله، روش‌های موجود کاشت را مورد بررسی قرار می‌دهیم. لازم‌به‌ذکر است که هرکدام از این روش‌ها معایب و مزایای خاص خود را دارند.

1. روش FUT یا Follicular Unit Transplantation

این روش که یکی از قدیمی‌ترین متدهای کاشت است،‌ در دهه 1950 توسط دکتر اورینتریخ (Orentreich) معرفی شده است و به‌معنای پیوند مو در واحدهای فولیکولی است. فولیکول مو به تونل‌هایی نزدیک ریشه مو در سطحی‌ترین بافت پوست می‌گویند که موها از آن‌جا رشد می‌کنند. اگر مثال درخت را یادتان باشد، فولیکول‌ها همان گودالی است که حفر می‌کنید تا درخت در آن رشد کند؛ پس اگر این گودال را کج حفر کنید، درخت هم کج رشد می‌کند؛ بنابراین شکل فولیکول مو و تعداد سلول‌های آن در شکل مو و نحوه رشد آن مؤثرند.

در روش FUT یک بخش از فولیکول‌های پوستِ مودار به‌صورت نواری برداشته و به ناحیه‌ای که نیاز به کاشت دارد منتقل می‌شود. مزایا و معایب این روش را می‌توانید در جدول زیر ببینید.

معایب (Cons)	مزایا (Pros)
نیاز به بخش‌های زیادی از پوست سر برای برداشت نوار دارد.	ریشه‌های مو می‌توانند تا حد بیشتری باقی بمانند.
به خاطر برداشت نوار، علائم اسکار (جراحی) باقی می‌مانند.	به موهای کمتری آسیب می‌رسانند.
زمان بازیابی موها طولانی است.	نتایج طبیعی‌تر به نظر می‌رسند.
خطر ایجاد تنش و نیاز به دوخت دقیق‌تر دارد.	عملیات به‌صورت دقیق انجام می‌شود.
احتمال تورم و واکنش‌های آلرژیک در آن بیشتر است.	هزینه‌های نسبتاً کمتری دارد.
در منطقه اهداکننده خط مویی ایجاد می‌شود.	مناسب برای بیشتر افراد با موی ضخیم و سفید است.

2. روش FUE یا Follicular Unit Extraction

روش پیوند واحد فولیکولی (FUE) در مقایسه با روش قبلی پیشرفته‌تر محسوب می‌شود. در این روش به‌جای آن‌که یک نوار از فولیکول‌ها برداشته شود، به‌طور مستقیم و یک‌به‌یک، فولیکول‌های مو از ناحیه مودار برداشته می‌شوند و سپس در ناحیه گیرنده مو کاشته می‌شوند. شاید بپرسید که خب چه فرقی می‌کند؟ تفاوتش این است که در روش قبلی باید در ناحیه مودار برای برداشتن نواری از مو، برش باز انجام می‌گرفت. اما در روش FUE چون موها دانه‌دانه برداشته می‌شوند و از برش باز خبری نیست، زمان بهبود کوتاه‌تر و خطر عفونت نیز کمتر می‌شود. بااین وجود وقتی شما موها را دانه‌دانه منتقل می‌کنید، زمان عمل جراحی نسبت به روش قبلی بسیار افزایش پیدا می‌کند.

معایب (Cons)	مزایا (Pros)
زمان بر بودن	جای زخم قابل مشاهده کمتر
شکننده بودن گرافت‌های ناحیه اهداکننده	بهبودی کوتاه‌تر بعد از عمل
نیاز به منطقه اهداکننده وسیع‌تر	نیاز به تسلیحات و کارکنان کمتر
نیاز به جلسات عمل متعدد برای کاشت وسیع	امکان استفاده از موهای بدن به‌عنوان بانک
ایجاد زخم‌های ریز گسترده برای نواحی وسیع	قابل انجام در شرایط ازدحام در بانک مو
نیاز به کوتاه کردن بسیار ظریف مو	حداقل خطر آسیب عصبی یا خونریزی بیش‌ازحد
	امکان انتخاب دلخواه گرافت‌های ناحیه اهداکننده

3. روش DHI یا Direct Hair Implantation

این روش یکی از پیشرفته‌ترین متدهای کاشت موی حال حاضر دنیا است. در روش DHI پوست سر به‌صورت موضعی بی‌حس می‌شود و فولیکول‌های مو به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به ایجاد برش باز (روش FUT) یا سوراخ (روش FUE) در ناحیه گیرنده کاشته می‌شوند. در این روش بیمار نیازی به کوتاه‌کردن یا تراشیدن موهای خود ندارد و زمان بهبود کوتاهی دارد و می‌تواند خیلی سریع به زندگی عادی خود برگردد. ضمن اینکه موهای کاشته شده بسیار شبیه موهای واقعی هستند. البته برای انجام این روش نیاز به تجهیزات خاص و مهارت بالای پزشکی است.

در جدول زیر سه روش متداول کاشت مو با یکدیگر مقایسه شده‌اند. دقت کنید که نتایج بر اساس موارد مختلفی مانند نوع مو، ترجیحات شخصی و تخصص پزشک ممکن است متفاوت باشد. قبل از تصمیم‌گیری بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید تا روش مناسب برای شرایط شما تعیین شود.

ویژگی‌ها	FUE (کاشت مستقیم)	FUT (جراحی نواری)	FUE (استخراج تکی)
روش برداشت فولیکول‌ها	تک‌به‌تک و مستقیم از منطقه اهداکننده	از نواری از پوست سر	تک‌به‌تک از منطقه اهداکننده
نیاز به خط مویی	بله	بله	خیر
نیاز به دوخت	خیر	بله	خیر
اندازه جلد مورد نیاز	کمتر	بیشتر	کمتر
زمان بازیابی	متوسط	بیشتر	کمتر
احتمال تورم	کم	متوسط	کم
طبیعی‌بودن موها	بله	بله	بله
مناسبت با نوع مو	مناسب برای موهای نازک تا متوسط	مناسب برای موهای متوسط تا ضخیم	مناسب برای موهای نازک تا متوسط
طبیعی بودن پس از درمان	بله	بله	بله
هزینه تقریبی	بیشتر	کمتر	متوسط

4. نگاهی به چند روش نوآورانه و جدیدتر کاشت مو

این روزها با پیشرفت فناوری، علاوه بر سه مورد بالا، روش‌های جدیدتر و نوآورانه‌تری نیز برای پیوند زدن موها وجود دارند. این روش‌ها شامل استفاده از فنّاوری‌های پیشرفته مانند روباتیک و همچنین استفاده از فناوری‌های مولکولی و سلولی به‌منظور بهبود نتایج کاشت مو هستند و به‌منظور کاهش زمان و هزینه‌های مربوط به کاشت و افزایش دقت و کیفیت نتایج استفاده می‌شوند. در ادامه به این موارد فناورانه اشاره می‌شود.

• روش PRP یا Platelet-Rich Plasma

روش پلاسمای غنی از پلاکت که به طور کوتاه PRP خوانده می‌شود، یکی از متدهای نوآورانه و محبوب در کاشت مو است. در این شیوه، خون بیمار جمع‌آوری شده و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) از آن جدا می‌شود. سپس PRP حاوی عوامل رشد مو به ناحیه کاشت تزریق می‌شود. این کار باعث تقویت موهای موجود و افزایش رشد موها می‌شود و به‌عنوان یک روش غیرجراحی برای تقویت موها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

• روش RHT یا Robotic Hair Transplantation

کاشت مو با ربات یکی از متدهای پیشرفته و دقیق پیوند مو است. عملكرد آن مشابه با سه روش اصلی ذکر شده است؛ با این تفاوت که به‌جای انسان یک ربات این کار را انجام می‌دهد. به‌طوری‌که روبات‌های پیشرفته با استفاده از الگوریتم‌ها و هوش مصنوعی به‌طوردقیق فولیکول‌های مو را برداشته و در ناحیه‌ای که مورد نیاز است پیوند می‌زنند. کاشت مو با ربات باعث کاهش خطاها و افزایش دقت می‌شود.

• روش Hair Cloning

کلونینگ مو، یک روش نوآورانه و پیشرفته است که هدف آن تولید و کشت سلول‌های بنیادی مو است. در این شیوه با استفاده از تکنیک‌های بیوتکنولوژیکی، محیط‌های کشت مخصوص و سلول‌های بنیادی، فولیکول‌های مو را تقویت کرده و امکان کاشت موهای جدید را فراهم می‌کنند.

• روش SMP یا Scalp Micropigmentation

روش رنگ‌آمیزی میکروپیگمنتاسیون سر که فقط در موهای صورت استفاده می‌شود، یک شیوه غیرجراحی برای افزایش تیپ، تنوع و ارتفاع ریش و سبیل است. در این روش، با استفاده از رنگ‌های طبیعی و 

تکنیک‌های میکروپیگمنتاسیون، خط‌ها و نقاط کوچک رنگی در سطح پوست ایجاد می‌کنند که باعث شبیه‌شدن میزان چگالی موهای صورت و حجم سر می‌شود.

حالت‌های مختلف کاشت مو

معمولاً وقتی صحبت از کاشت مو می‌شود‌، معمولاً افراد موهای سر را مدنظر قرار می‌دهند. این در حالی است که حالت‌های مختلفی برای این کار وجود دارد که علاوه بر پیوند موی سر، شامل ریش و سبیل، مژه و ابرو است. در ادامه به‌هرکدام از این حالت‌ها اشاره می‌کنیم.

1. کاشت موی سر

این حالت کاشت مو، برای مردان و زنان کاربرد دارد. در این حالت با یکی از روش‌هایی که توضیح دادیم، بخشی از فولیکول‌های پوست سر برداشته و به ناحیه موردنیاز منتقل می‌شوند. این فولیکول‌ها می‌توانند به‌صورت تکی یا به صورت گروهی (واحدهای فولیکولار) انتقال پیدا کنند. تجربه بیمار پس از کاشت ممکن است متفاوت باشد. نتایج برای برخی بیماران در طول مدت آشکار می‌شود و ممکن است نیاز به جلسات تکمیلی داشته باشند.

• نتایج مورد انتظار: انتظار می‌شود موهای جدید در ناحیه‌ای که قبلاً خالی بوده است افزایش ضخامت پیدا کند و ناحیه‌های دچار ریزش نیز ترمیم شوند.

2. کاشت ریش و سبیل

در این حالت از کاشت که ویژه مردان است، فولیکول‌های مو به‌صورت تکی یا گروهی به ناحیه‌ای که نیاز به رشد دارند منتقل می‌شود. در این حالت هم تجربه بیماران متفاوت است و برخی ممکن است نیاز به مراقبت و طی مراحل تکمیلی داشته باشند تا نتایج بهینه را مشاهده کنند.

• نتایج مورد انتظار: نتایج متوقع شامل رشد ریش و سبیل در ناحیه‌ای که قبلاً خالی از آنها بوده است و افزایش ضخامت و ترمیم ناحیه‌هایی است که دچار کمبود مو بوده‌اند.

3. کاشت مژه

یکی از پردرخواست‌ترین حالت‌های کاشت مو در بانوان است. در این حالت فولیکول‌های مو فقط به‌صورت تکی به ناحیه‌ای که نیاز به مژه است منتقل می‌شوند. این فولیکول‌ها به‌دقت کاشته می‌شوند تا مژه‌های جدید بتوانند رشد پیدا کنند. بیماران پس از کاشت احتمالاً نیاز به طی مراحل تکمیلی و مراقبت داشته باشند؛ چون کاشت مژه فرایند حساسی است.

• نتایج مورد انتظار: انتظار می‌رود که پس از کاشت، مژه‌های جدید در نواحی قبلی رشد کنند و ضخامت و بلندی مژه‌ها نیز افزایش پیدا کند.

4. کاشت ابرو

کاشت ابرو نیز یکی از حالت‌های رایج کاشت مو میان بانوان محسوب می‌شود. در این حالت فولیکول‌های مو به‌صورت تکی به نواحی کم‌پشت منتقل می‌شوند. چون تعداد موهای موردنیاز برای ابرو اندک است، معمولاً عمل جراحی سریع انجام می‌شود و جلسات زمان‌دار نیست. در این حالت هم بیماران ممکن است نیاز به کمی مراقبت داشته باشند تا نتایج دلخواه خود را مشاهده کنند.

• نتایج مورد انتظار: انتظار می‌رود که بیمار پس از کاشت ابرو شاهد رشد ابروهای جدید در نواحی قبلی و پرپشت‌شدن آن‌ها باشد.

مراحل کاشت مو

شما تا الان با روش‌های کاشت مو آشنا شدید. اکنون می‌خواهیم مراحلی که باید برای این کار طی کنید را بررسی کنیم. اگرچه کاشت می‌تواند به روش‌های مختلفی انجام شود و هر روشی ممکن است نکات خاص خودش را داشته باشد؛ اما به‌طورکلی شامل مراحل زیر است. توجه داشته باشید که جزئیات هر مرحله بستگی به نوع روش کاشت مو و تکنیک‌های مورد استفاده دارد.

1. مشاوره و ارزیابی

در این مرحله، شما با پزشک متخصص مشورت می‌کنید. پزشک نوع ریزش مو، منطقه‌های موردنیاز برای کاشت و میزان موهای اهداکننده را ارزیابی می‌کند. همچنین انتظارات شما را از نتایج و موارد مرتبط با روش‌های مختلف را توضیح می‌دهد.

2. آماده‌سازی برای عمل

قبل از عمل ممکن است از شما خواسته شود تا موهای خود را با استفاده از شامپوها و مواد ضد باکتریال شستشو دهید. همچنین، ممکن است در این مرحله عکس‌های قبل و بعد از عمل بگیرند تا مقایسه‌ای از نتایج به دست آید.

3. آماده‌سازی بخش اهداکننده

در این مرحله، موهای سالم از مناطقی که موهای اضافی دارند (معمولاً پشت سر) برداشته می‌شوند. اگر پزشک شما از روش FUT استفاده کند، یک نوار حاوی فولیکول برداشت می‌شود. اگر از روش FUE یا DHI استفاده شود، موها به‌صورت تک‌به‌تک یا با استفاده از ابزارهای خاص برداشت می‌شوند.

4. تهیه گلبول‌های ساقه‌ای (در صورت لزوم)

در برخی موارد قبل از کاشت، گلبول‌های ساقه‌ای از موهای اهداکننده جدا می‌شوند. این گلبول‌ها معمولاً دارای قابلیت تجدید رشد موی بیشتر هستند.

5. تعیین مناطق گیرنده

در این مرحله مناطقی که نیاز به کاشت مو دارند با استفاده از ابزارهای خاص تهیه می‌شوند. این مناطق باید به‌گونه‌ای تهیه شوند که موهای کاشته شده به طور طبیعی و بدون مشکل در محل جا بیفتند.

6. پیوند زدن مو

در این مرحله موها به طور دقیق در مناطق گیرنده کاشت می‌شوند. اگر از روش FUT استفاده شود، نوار پوست حاوی موها به شکل یک یا چند خط در منطقه گیرنده قرار می‌گیرد. اگر از روش‌های FUE یا DHI استفاده شود، موها به‌صورت تکی کاشته می‌شوند.

7. بهبود و پساعمل

با پایان‌یافتن کاشت مو، مناطق گیرنده ممکن است تا حدی قرمزی و ورم داشته باشند که به‌مرور بهبود می‌یابند. دستورات پساعمل شامل مراقبت از مناطق گیرنده، شستشو و پیروی از دستورات پزشکی مختلف را شامل می‌شود.

باز هم یادآوری می‌کنیم که همه این مراحل باتوجه‌به نوع روش انجام می‌شود و پزشک معالج شما مراحل دقیق‌تر و نکات مربوط به روش خاص خود را برای شما توضیح خواهد داد.

مراقبت‌های پس از کاشت مو

فرایند کاشت مو در زنان و مردان بعد از خروج از مطب پزشک تمام نمی‌شود. برای اینکه از نتایجی کاملی بگیرید باید بعد از عمل خویشتن‌دار باشید. همان‌طور که گفتیم مراقبت‌های پساعمل بسیار مهم هستند تا نتایج بهتر و پایدارتری از کاشت به دست آید. پیروی از دستورات پزشک و رعایت مراقبت‌های لازم می‌تواند به تسریع فرایند بهبود کمک کند. در ادامه به چند مراقبت معمول اشاره می‌کنیم.

• محافظت از مناطق گیرنده

مناطق گیرنده پس از کاشت مو حساس‌تر هستند. تلاش کنید تا از وارد آمدن ضربات و فشار زیاد به هر نحوی روی این مناطق جلوگیری کنید.

• رعایت دستورات پزشکی

احتمالاً پزشک معالج شما دستورات و راهنمایی‌های خاص خود را برای شما تجویز خواهد کرد. حتماً آن‌ها را به‌دقت مطالعه کرده و به طور دقیق رعایت کنید.

• مصرف دارو

درصورتی‌که پزشک شما داروهایی مانند ضدالتهاب یا ضد باکتریال‌ها را تجویز کرده باشد، حتماً آنها را به‌دقت مصرف کنید.

• شستشوی دقیق

پس از مدت‌زمان مشخصی پس از عمل، ممکن است از شما خواسته شود مناطق کاشت شده را بشویید. هم است که این کار را با محصولات ملایم و بدون تغییر در مناطق گیرنده انجام دهید.

• پرهیز از انجام ورزش‌های سخت

مدتی پس از عمل از انجام ورزش‌های سخت پرهیز کنید. انجام این کار ممکن است به ایجاد ورم و بروز عوارض دیگر کمک کند.

• مصرف‌نکردن الکل و دخانیات

مصرف الکل و دخانیات ممکن است سرعت فرایند بهبود را کم کند و به تورم مناطق گیرنده منجر شود. تا زمانی که پزشک به شما اجازه ندهد از استعمال این موارد مضر پرهیز کنید.

• مصرف غذاهای مناسب

تغذیه سالم باعث تقویت دستگاه ایمنی و تسریع فرایند بهبود می‌شود. مصرف آن دسته از مواد غذایی که حاوی ویتامین‌ها و مواد مغذی موردنیاز برای رشد موها هستند می‌تواند مفید باشد.

• مراقبت از موهای جدید

پس از گذشت مدت‌زمان مشخصی از عمل کاشت مو، ممکن است اجازه داده شود که موهای جدید رشد کنند. این موها نیز نیاز به مراقبت و شستشو مناسب دارند.

• توجه به نیازهای شخصی

باید در طول مدت بازیابی به نیازهای جسمی و روحی خود توجه داشته باشید. استراحت کافی، مدیریت استرس و تغذیه مناسب می‌توانند به شما کمک کنند.

سخن آخر

خوشحالیم که تا به‌انتهای این سفر، همراهمان بودید که نشان‌دهنده عزم جدی شما برای بازیابی زیبایی و اعتماد‌به‌نفس است. در این مقاله آموختیم که روش‌های سه‌گانه پیوند زدن موها با توانایی‌های و محدودیت‌های خود نقش مهمی در این مسیر دارند، همچنین تجربه ما نشان می‌دهد که دستیابی به آرزوهای ظاهری می‌توانند به افزایش اعتمادبه‌نفس کمک کنند؛ اما مطالبی که عنوان شد فقط درباره زیبایی فیزیکی نیست؛ بلکه پیامی درباره ارتباط عمیق روح و جسم به ما می‌رساند. هر مرحله‌ای می‌گذرانید از پیش‌آمادگی تا مراقبت‌های پس از عمل، بر اهمیت خود مدیریتی و مراقبت پایدار تأکید دارد. پس سفر کاشت مو، ما را به سوی خودشناسی و بهبود مستمر هدایت می‌کند؛ به‌شکلی که نه تنها زیبایی‌مان به چشم می‌آید، بلکه روح وجود ما نیز شروع به درخشش می‌کند. اگر به موهای خود اهمیت می‌دهید، مقاله راهنمای کامل مراقبت از مو را از دست ندهید.

منابع: ncbibooks / ncbi.nlm.gov / dhiglobal / kashtmoo-beyranvand / sjku / rahyaclinic /